Kształtowanie moralnej świadomości
Taka wizja ostatecznych celów współczesnej nauki przywodzi na myśl analogię programu, być może nazbyt minimalistycznego, lecz jakże adekwatnego w stosunku do obecnego kształtu ludzkiego świata, który przedstawił w swojej etyce Tadeusz Kotarbiński twierdząc, że nie jest człowieczym obowiązkiem moralnym przysparzanie szczęścia, jest nim natomiast redukowanie cierpień.
Troska o kształt przyszłej rzeczywistości ludzkiej zostaje integralnie powiązana z zagadnieniem tworzenia świata ludzkich wartości. Mamy wrażenie, że nauki przyrodnicze, te, których przedmiotem jest człowiek, mogłyby w powyższej kwestii zdziałać niejedno. Jednakże muszą one przekroczyć nie osiągnięty dotąd próg nasycenia wiedzą w zakresie funkcjonowania substruktur systemu nerwowego, jak i wytworzenia na bazie tej wiedzy bardziej precyzyjnego obrazu jego działania jako całości. Wówczas, być może, dałoby się zaktywizować te pokłady psychiki ludzkiej, które mogą wytworzyć swoistą infrastrukturę dla zachowań głęboko humanitarnych.
Oczywiście zdajemy sobie sprawę z faktu, że zachowania te nie są odłączne od warunków egzystencji człowieka, w tym społecznych jej determinantów. Są jednak podstawy, by sądzić, że i niezależnie od tych warunków, ewolucja ukształtowała genetycznie homo sapiens jako gatunek zdolny do specyficznych, tj. różnych od innych gatunków żywych, sposobów zachowań, w tym do świadomego przyjmowania postaw solidarnościowych i al- truistycznych. Takie też możliwości kształtowania owych postaw
i wpływania na nie mamy na myśli, mówiąc o celach nauk przyrodniczych w przyszłości. Na razie pozostają jednak działania w sferze możliwej. Stanowi je zapewne całość zabiegów skierowanych na kształtowanie moralnej świadomości człowieka.
