Lenistwo
Leniwiec przyrównany będzie do krowiego nawozu, każdy, kto go uchwyci, otrząśnie rękę”4. Pozytywne skutki trudu ludzkiego i płynące z pracy korzyści zależą od samego człowieka, tzn. od jego pilności i zapobiegliwości. Zauważa to trafnie autor Księgi Przysłów:
„Serce leniwego czeka bez skutku, a pilnych zamiary stale się spełniają”5. Ale praca przynosi nie tylko korzyści materialne, lecz jest także źródłem awansu społecznego: „Ręka gorliwych zdobędzie władzę, : a leń pracować musi pod batem”0.
Ponadto lenistwo – jak zauważa mędrzec palestyński Kohelet – jest źródłem wszelkiego zła, zwłaszcza w zagrodzie rodzinnej: „Skutkiem wielkiego lenistwa chyli się strop, gdy ręce są opuszczone przecieka dom”7. Księga Syracha zaś nakazuje wprost znalezienie dla sługi zajęcia, by w ten sposób uniknąć złych skutków lenistwa:
„Wyślij go do pracy, by nie był bez zajęcia, lenistwo bowiem nauczyło wiele złego”3. Zapewne pod wpływem lektury tych tekstów niemal trzy wieki później największy ideolog chrześcijaństwa św. Paweł z Tarsu będzie propagować nakaz unikania ludzi żyjących w próżniactwie, powołując się zresztą również na własny przykład pracowitości. W swym drugim liście do Tessaloniczan pisał: „Nakazujemy wam (…) abyście stronili od każdego brata, który postępuje wbrew porządkowi, a nie według przekazanej przez nas nauki, którą przejęliście. Sami bowiem wiecie, jak należy nas naśladować, bo nie
wzbudzaliśmy wśród was niepokoju, ani u nikogo nie jedliśmy za darmo chleba, ale pracowaliśmy w trudzie i zmęczeniu, we dnie i w nocy, aby dla nikogo z was nie być ciężarem. Nie jakobyśmy nie mieli do tego prawa, lecz po to, aby dać wam samych siebie za przykład do naśladowania. Albowiem, gdy byliśmy u was, to nauczaliśmy Was: KTO NIE CHCE PRACOWAĆ, NIECH TEŻ NIE JE”9 (podkr. W.P.)
