Fale dojrzewania

Kiedy jesteśmy z dzieckiem od momentu jego urodzenia i mamy możli­wość śledzenia rozwoju jego relacji codziennie, aż do dorosłości, niemal każ­dego dnia dostrzegamy zmiany. Widzimy, jak nowe sposoby wchodzenia w relacje na początku pojawiają się sporadycznie, potem stopniowo stają się coraz częstsze, by w końcu przeważyć nad wcześniejszym ich rodzajem na podobieństwo dużej fali, zalewającej wierzchołek swojej poprzedniczki. Cza­sami jednak obserwujemy również ponowne wychodzenie na powierzchnię wcześniejszych typów relacji. Niektóre kolejne zmiany zachodzą tak szybko i energicznie, że z ledwością nadążamy z ich obserwacją. Kiedy indziej znów zdarzają się chwilowe zastoje lub powroty do relacji wcześniejszego typu. Rozwój dziecka przebiega według indywidualnego wewnętrznego wzaje­mnego oddziaływania fal: płynących do przodu i cofających się. Każde dziec­ko dysponuje indywidualnymi sposobami rozwijania relacji, a jednoczenie podlega określonym, wspólnym dla wszystkich fazom następujących po so­bie fal dojrzewania. Ponieważ właściwości tych fal objawiają się najpełniej w fazach szczytowych, najczęściej opisuje się je właśnie w tej postaci. Dla uproszczenia opisu pominiemy wiele indywidualnych wariantów i skoncen­trujemy się na tym, co jest dla nich najbardziej typowe i co dla wszystkich wspólne.