Jeśli jednak uczeń ten rozwiązał trudne zadanie, ale jednocześnie wiadomo, że dawniej doznawał niepowodzeń w procesie wykonywania najprostszych równań, to najbardziej prawdopodobne stają się przyczyny zewnętrzne, takie jak przypadek czy pomoc kolegi (atrybucja zewnętrzna). Stosowanie zasady współzmienności jest możliwe jedynie w takich sytuacjach, w których ludzie wykonują serię działań rozłożonych w czasie.
W wielu wypadkach człowiek nie ma ani możliwości, ani motywacji, aby poszukiwać sekwencji informacji. Dysponuje tylko wynikami pojedynczej obserwacji, która może mu pomóc wyjaśnić zachowanie. W takich okolicznościach ludzie kierują się zasadą konfiguracji. Rola, jaką przypisują danej przyczynie w wywołaniu danego efektu, zależy od konfiguracji możliwych przyczyn mówiąc dokładniej, jeśli zdają sobie sprawę z tego, że wchodzą w grę inne czynniki, obniżają znaczenie danej przyczyny ich wyjaśnienia stają się mniej pewne.
Chciałbym przytoczyć dwa przykłady, które zilustrują te ogólne twierdzenia. W pierwszej sytuacji urzędnik wysokiego szczebla zmienił poprzednią decyzję negatywną na decyzję pozytywną. W sytuacji drugiej to samo zrobił urzędnik niskiego szczebla.
Jak wykazują badania, zwykli ludzie całkowicie inaczej wyjaśniają zachowanie urzędników. Analizując nową decyzję: urzędnika wysokiego szczebla, biorą pod uwagę jedynie czynniki wewnętrzne, takie jak jego życzliwość wobec obywatela.. W zasadzie wykluczają czynniki zewnętrzne, takie jak nacisk, grupy. W wypadku urzędnika niskiego szczebla sprawy się- komplikują, ponieważ wchodzą w grę zarówno przyczyny wewnętrzne, jak i przyczyny zewnętrzne. Urzędnik ten mógł zmienić decyzję pod wpływem presji społecznej lub pod wpływem postawy altruistycznej.
